5s در سیستم مدیریت

در اکثر سیستم‌های مدیریتی به‌نظام آراستگی 5S صراحتاً اشاره نشده است،به‌کارگیری نظام آراستگی 5S می‌تواند منجر به بهبود فرآیندهای سازمان، کاهش خطاها و دوباره‌کاری شود.

ارتباط بین بندهای استانداردهای سیستم مدیریت با نظام آراستگی 5s، نحوه به‌کارگیری 5s در سیستم مدیریت در این مطلب تشریح شده است.

جایگاه نظام آراستگی 5s در سیستم مدیریت کیفیت  ISO 9001:2015

بند 7-5  اطلاعات مستند

مدارک سیستم مدیریت شامل روش اجرایی، دستورالعمل، نظامنامه، فرم‌ها و … باید کنترل شوند.
برخی از اقدامات مرتبط با نظام آراستگی که می‌توان در این بند بکار گرفته شود:

• کدگذاری مدارک
• تعیین سطوح دسترسی به مدارک در رایانه.
• قفسه‌بندی جهت دستیابی به مدارک سیستم مدیریتی.
• استانداردسازی فایل‌ها و شاخه‌ها در رایانه.

فرم‌های تکمیل‌شده سوابق می‌باشند که سازمان باید سوابق سیستم مدیریتی را نگهداری نماید.
برخی از اقداماتی که می‌توان در این بند بکار گرفته شود:

• قفسه‌بندی جهت دستیابی به سوابق سیستم مدیریت.
• استفاده از زونکن‌های رنگی به‌منظور مشخص نمودن سوابق مرتبط با واحدها.

بند 7-1-4 محیط اجرای فرآیندها

سازمان باید محیط کار مناسب برای دستیابی به انطباق با الزامات محصول را تعیین، ایجاد و فراهم نماید. در سازمان‌های صنایع غذایی، صنایع دارویی به‌کارگیری نظام آراستگی 5S از اهمیت ویژه ای برخوردار می‌باشد.

برخی از اقدامات مرتبط با نظام آراستگی 5s که می‌توان در این بند بکار گرفته شود:

• تعیین محل قرارگیری کپسول‌های آتش‌نشانی.
• استفاده از لباس کار به همراه اتیکت شناسایی.
• استفاده از کفش کار در طی فعالیت کاری.
• خط‌کشی سالن‌های تولید.

بند 8-5-2 شناسایی ردیابی

در موارد مقتضی، سازمان باید محصول را در تمامی مراحل تحقق آن با روش مناسب مورد شناسایی قرار دهد. سازمان باید وضعیت محصول را با توجه به الزامات پایش و اندازه‌گیری شناسایی نماید. هنگامی که یک الزام است سازمان باید شناسه منحصر به فرد محصول را کنترل وثبت نماید.

برخی از اقدامات مرتبط با نظام آراستگی 5s که می‌توان در این بند بکار گرفته شود:

• تعیین وضعیت محصول از نظر کیفی با توجه به پالت‌های رنگی و …
• شناسایی محصول در تمامی مراحل از طریق پلاک یا برچسب
• تعیین شماره منحصر به فرد برای محصولات و خدمات به‌منظور ردیابی
• شناسایی محصول در تمامی مراحل از طریق پلاک یا برچسب
• تعیین شماره منحصر به فرد برای محصولات و خدمات به‌منظور ردیابی

بند 8-5-4 محافظت محصول

محافظت محصول شامل شناسایی، جابجایی، بسته‌بندی، انبارش، ذخیره‌سازی،حمل و نقل و محافظت است
برخی از اقدامات مرتبط با نظام آراستگی 5s که می‌توان در این بند بکار گرفته شود:

• آدرس‌دهی به قطعات انبارش شده در انبار.
• تهیه نقشه جانمایی محل نگهداری قطعات در انبار.
• خط‌کشی انبار قطعات و محصولات.
• کدگذاری محصولات.
• تعیین محلی برای نگهداری قطعات ضایعات.

 بند 7-5 منابع پایش و اندازه‌گیری

ابزارهای اندازه‌گیری مؤثر بر کیفییت خدمات و محصولات باید تحت کنترل قرارگرفته و در دوره های زمانی مشخص کالیبره یا تصدیق شود.
برخی از اقدامات مرتبط با نظام آراستگی 5s که می‌توان در این بند بکار گرفته شود:

• تعیین محلی مشخص جهت قرارگیری ابزار اندازه‌گیری.
• نصب برچسب بر روی تجهیزات اندازه‌گیری جهت شناسایی.

بند 7-1-3 زیرساخت

زیرساخت سازمان شامل تجهیزات، ماشین‌آلات، تجهیزات حمل‌ونقلی و مخابراتی، ساختمان‌ها و… باید توسط سازمان فراهم‌شده و سیستم نگهداری و تعمیرات برای آن‌ها در نظر گرفته شود.
با اجرای نظام آراستگی 5S، الزامات مرتبط استانداردهای مدیریتی با نظام آراستگی 5S به‌صورت اثربخش در سیستم مدیریتی استقرار می‌یابد.
برخی از اقدامات مرتبط با نظام آراستگی 5s که می‌توان در این بند بکار گرفته شود:

• تدوین شناسنامه ماشین‌آلات و نصب بر روی ماشین‌آلات.
• خط کشی مسیر تردد لیفتراک در سالن تولید.
• خط‌کشی محل قرارگیری دستگاه‌ها.
• تهیه نقشه جانمای ماشین‌آلات.

جایگاه نظام آراستگی 5s  در سیستم مدیریت محیط‌زیست 14001:2015 و 5s در سیستم مدیریت ایمنی بهداشت شغلی ISO 45001:2018

بند 7-5  اطلاعات مستند

برخی از اقدامات مرتبط با نظام آراستگی 5S که می‌توان در این بند بکار گرفته شود:

• کدگذاری مدارک
• تعیین سطوح دسترسی به مدارک در رایانه.
• قفسه‌بندی جهت دستیابی به مدارک سیستم مدیریتی.
• استانداردسازی فایل‌ها و شاخه‌ها در رایانه.

فرم‌های تکمیل‌شده سوابق می‌باشند که سازمان باید سوابق سیستم مدیریتی را نگهداری نماید.
برخی از اقداماتی که می‌توان در این بند بکار گرفته شود:

• قفسه‌بندی جهت دستیابی به سوابق سیستم مدیریت.
• استفاده از زونکن‌های رنگی به‌منظور مشخص نمودن سوابق مرتبط با واحدها.

بند 8-1 طرحریزی و کنترل عملیات

برخی از اقدامات مرتبط با نظام آراستگی 5s که می‌توان در این بند بکار گرفته شود:

• تعیین محلی مشخص جهت قرارگیری ابزار اندازه‌گیری.
• نصب برچسب بر روی تجهیزات اندازه‌گیری و ماشین‌آلات جهت شناسایی.
• به‌کارگیری علائم ایمنی در سازمان.
• چیدمان و شناسایی مناسب مواد خطرناک.
• ایمن نمودن انبارش کالاها.
• مشخص نمودن تجهیزات حفاظت فردی و نگهداری آنها.
• تدوین چک‌لیست های جهت نگهداری کالاها، تجهیزات حفاظت فردی، ماشین‌آلات و … به‌منظور استفاده از علائم ایمنی و رعایت اصول آراستگی در حین فعالیت.

بند 8-2 آمادگی و واکنش در شرایط اضطراری

برخی از اقدامات مرتبط با نظام آراستگی 5s که می‌توان در این بند بکار گرفته شود:

•  به‌کارگیری علائم ایمنی مرتبط با واکنش در شرایط اضطراری در سازمان.
• تعیین مکان‌های امن و محل تجمع کارکنان در شرایط اضطراری.
• تعیین محل‌های قرارگیری تجهیزات موردنیاز در واکنش در شرایط اضطراری و شناسایی آن‌ها.
• در دسترس قرار دادن دستورالعمل‌های واکنش در شرایط اضطراری.
  خط‌کشی مسیر تردد لیفتراک در سالن تولید.
• خط‌کشی محل قرارگیری دستگاه‌ها.
•  تهیه نقشه جانمای ماشین‌آلات.

اصول نظام  آراستگی 5s درسیستم مدیریت ایمنی بهداشت شغلی ISO 45001 می‌تواند منجر به کاهش حوادث ناشی از فعالیت‌های کاری شود.

این مطلب توسط مهندس پیام خرازیان تهیه‌شده است.
انتشار مطلب با ذکر نام پیام خرازیان و آدرس سایت www.kharazian.ir بلامانع می‌باشد.