نقشه ذهنی | مایند مپ چیست | نرم افزار Mind Map |

نقشه ذهنی یا مایند مپ، یک روش تصویری برای نمایش ایده‌ها و مفاهیم است که به ساختن اطلاعات، تجزیه‌وتحلیل بهتر، درک، ترکیب کردن، یادآوری و تولید ایده‌های جدید کمک می‌نماید.
تاریخچه ، مزایا، کاربردها و نرم‌افزارهای کاربردی جهت ترسیم mind map در این مطلب آمده است

یکی از ابزارهای مؤثر برای تسهیل فرآیند تصمیم‌گیری، شناسایی و رفع مشکلات، Mind map است. یک نمودار درختی برای دسته‌بندی و تجزیه‌وتحلیل اطلاعات است. این ابزار با سازمان‌دهی اطلاعات و منظم کردن داده و اطلاعات، در موارد مختلف مانند تصمیم‌گیری و یا شناسایی علل ریشه‌ای یک مشکل به کار می‌رود.

mindmap

یک ابزار بصری ساده و قدرتمند با کاربردهای تقریباً نامحدودی است.

در یک نقشه ذهنی، برخلاف روش‌های سنتی یادداشت‌برداری و خط‌های متنی، اطلاعات به شکلی ساخت می‌یابند که بسیار نزدیک به کارکرد مغز شما می‌شود. ازآنجایی‌که این امر فعالیتی است که هم تحلیلی و هم هنری است، مغز شما را به روشی بسیار بهتری درگیر نموده و به تمام عملکردهای شناختی آن کمک می‌نماید و از همه بهتر، سرگرم‌کننده است!

تاریخچه

این نقشه ، تاریخ طولانی دارد و قدمت آن به قرن سوم باز می‌گردد. متفکران و فیلسوفان اولیه از طرح‌های گرافیکی برای نمودار کردن مفاهیم، کلمات و ایده‌های مختلف استفاده می‌کردند. آثار تاریخی از نقشه ذهنی به قرن سوم میلادی برمی‌گردد. تصور می‌شود فیلسوفی به نام پورفیری تیروس اولین کسی است که از این نقشه استفاده کرد تا ایده‌های خود را شکل دهد و بدین ترتیب یادگیری را برای دیگران راحت‌تر کند.

یکی دیگر از استفاده‌کنندگان اولیه از طوفان فکری و نقشه ذهنی، فیلسوف کاتالانی و نویسنده اولین اثر مهم در ادبیات کاتالونیا، رامون لول است. مورخان دریافتند که لئوناردو داوینچی نیز از نقشه ذهنی استفاده می‌کرده است.

نقشه ذهنی در دهه 1950-1960

اگرچه مورخان پس از لئوناردو داوینچی آثار مختلفی از نقشه ذهنی در طول تاریخ پیدا کردند، اما آن‌ها تا ابتدای دهه 50 یا 60 نسبتاً ناچیز بودند.

در اواخر دهه 1950، مفهوم شبکه شکل گرفت که یک تئوری اساسی برای درک چگونگی یادگیری بشر بود. این مفهوم توسط راس کولین و دکتر آلن کالینز در دهه 1960 ادامه پیدا کرد. آن‌ها هر دو از نوعی شبکه استفاده می‌کردند که در آن تمام مفاهیم و ایده‌ها با پیوندهایی باهم در ارتباط بودند و به آن‌ها چگونگی ارتباط یک موضوع خاص با سایر موضوعات را نشان می‌داد.

اقتباس از تکنیک‌های نقشه ذهنی توسط چهره‌های تاریخی مذکور و کار دکتر کولین و دکتر کالینز باعث شد که نقشه ذهنی در یادگیری، به اشتراک‌گذاری مفاهیم و سایر تکنیک‌های مختلف مشارکتی بسیار محبوب شد. دکتر کالینز همچنین به دلیل تعهد گسترده‌ای که نسبت به انتشار تحقیقاتش درباره خلاقیت، تفکر گرافیکی و یادگیری داشت به‌عنوان پدر نقشه ذهنی مدرن شناخته می‌شود.

بااین‌حال، در اواخر دهه 1960 یک روانشناس انگلیسی به نام تونی بوزان، استفاده از نقشه ذهنی را بسیار محبوب کرد. او حتی مجموعه‌ای از قوانین را ایجاد کرد که در طی فرایند ترسیم نقشه ذهنی مورداستفاده قرار می‌‌گرفت.

مزایا :

کمک به دیدن یک تصویر بزرگ‌تر
کمک به تمرکز بر موضوعات کلیدی و صرفه‌جویی در وقت
افزایش توانایی ما در حفظ و به یاد آوردن اطلاعات
کمک به روشن و واضح شدن ذهن
فراهم کردن نقشه‌های اطلاعاتی مختصر و بصری که برای ارائه و گزارش مناسب هستند.
به دست آوردن بینش در موضوعات پیچیده
افزایش خلاقیت

مهم ترین کاربردهای Mind Map

1- جلسات طوفان فکری

نقشه ذهنی ابزاری عالی برای طوفان فکری درباره‌ی ایده‌های جدید است. قالب بدون ساختار آن اجازه می‌دهد تا ایده‌ها و افکار آزادانه جریان پیدا کنند. ازآنجاکه موضوعات گروه‌بندی می‌شوند، این امکان را فراهم می‌آورد که ایده‌ها به‌جای قرار گرفتن در لیست، در میان موضوعات حرکت کنند.

2- مدیریت جلسات

نقشه ذهنی ، چارچوبی برای مفاد دستور جلسات ایجاد می‌نماید. موضوعات در اطراف هدف اصلی جلسه و جزئیات هر بحث نیز اطراف آن قرار می‌گیرد.
نمایش دادن نقشه ذهنی بر روی یک صفحه یا به اشتراک‌گذاری آنلاین آن، به شرکت‌کنندگان در جلسه اجازه می‌دهد درباره‌ی نکات بحث کنند، اقدامات موردنیاز منتج از جلسه را اضافه کنند، ضرب‌الاجل تعیین کنند و تصمیم‌گیری نمایند. همه این موارد را می‌توان در نقشه ذهنی ثبت نمود و پس از پایان جلسه به‌صورت الکترونیکی بین حاضرین جلسه توزیع نمود.

3- تصمیم‌گیری

در هنگام سنجش عوامل مختلف دخیل در تصمیم‌گیری، نقشه ذهنی می‌تواند یک ابزار مفید باشد. لیست کردن گزینه‌های مختلف، جوانب مثبت و منفی هر یک و عوامل دیگر می‌تواند باعث ایجاد تفکر خلاق و منجر به یک تصمیم آگاهانه شود.

4- سازماندهی اطلاعات
بسیاری از افرادی که مشغله‌های بسیار دارند می‌دانند که استفاده از یک نقشه ذهنی راهی عالی برای سازماندهی اطلاعات و فعالیت‌ها است.

5- تفکر استراتژیک

نقشه ذهنی یک روش ایده آل برای برنامه‌ریزی استراتژی‌های تجارت است. از تجزیه‌وتحلیل SWOT گرفته تا تصمیم‌گیری و توسعه تاکتیک‌های خاص، این نقشه می‌تواند در بسیاری از مراحل در فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک مورداستفاده قرار گیرد.

6- برنامه‌ریزی رویداد

برای مثال هنگام طرح‌ریزی و اجرای یک رویداد ممکن است چندین ذی‌نفع را برای هماهنگی درگیر نماید، این نقشه می‌تواند فعالیت‌های هر یک از ذی‌نفعان را مشخص نماید .

7- مدیریت پروژه

برنامه‌ریزی یک پروژه با یک نقشه ذهنی این امکان را فراهم می‌نماید تا فعالیت‌های بزرگ به بخش‌های کوچک‌تر شکسته شده و تخصیص منابع، برآورد بودجه و زمان فعالیت را بسیار آسان‌تر نماید.

8- ارائه

نقشه ذهنی در تنظیم کردن یک ارائه بسیار مؤثر است. استفاده از این نمودار روشی جالب‌تر برای ارائه اطلاعات است تا لیست کردن فعالیت‌ها با بولت پوینت است.

9- ارزیابی موقعیت‌ها

نقشه ذهنی ابزار مناسبی برای ارزیابی مشکلات است و این امکان را به شما می‌دهد تا جنبه‌های مختلف مشکل را بررسی نموده و آن‌ها را در مناطق مرتبط گروه‌بندی نمایید.
نقشه mind map را می‌توان در کنار ابزارهای دیگر نظیر نمودار استخوان ماهی برای ارزیابی مشکلات به کار گرفت.
فکر کردن و ثبت چنین وضعیتی به‌صورت بصری، می‌تواند در یافتن راه‌حل مؤثر باشد.

10- یادداشت‌برداری

در جلسات، کلاس درس حضوری و آنلاین و استفاده روزمره، نقشه ذهنی روشی سریع و مؤثر برای یادداشت‌برداری است.
نرم‌افزارهای ترسیم نقشه ذهنی
با استفاده از نرم‌افزارهای کاربردی می‌توانید باکیفیت و سرعت بیشتری نقشه ذهنی را ترسیم نمایید.

نرم‌افزارهای Mind Map

1- نرم‌افزار MindManager

این نرم‌افزار قابلیت‌های گسترده‌ای دارد و در علوم مختلفی به کار می‌رود. با استفاده از آن می‌توانید یک نمودار ذهنی ترسیم کنید.

نسخه اصلی و پولی این برنامه در سایت زیر قرارگرفته و نسخه کرک شده این برنامه را می‌توانید از طریق سایت soft98 دانلود نمایید .

آدرس لینک نرم‌افزار :

https://mindjet.com/mindmanager

2- نرم‌افزار XMind

این نرم‌افزار یکی از شناخته‌شده‌ترین نرم‌افزارهای برای رسم نقشه‌های ذهنی با طرح‌های گرافیکی و رنگ‌های متنوع است. از آن نیز می‌توانید برای ترسیم نقشه ذهنی استفاده کنید.

آدرس لینک نرم‌افزار :

https://xmind.net