کیفیت جوایز تعالی سازمانی در ایران

کیفیت جوایز تعالی سازمانی در ایران به عوامل مختلفی بستگی دارد که در این مطلب مهمترین دلایل و موضوعات مرتبط با آن توسط مهندس پیام خرازیان تشریح می‌شود.

کیفیت جوایز تعالی سازمانی در ایران

هر یک از جوایز تعالی بر اساس مدل تعالی ، منطق امتیازدهی و مفاهیمی تدوین شده است و هدف اصلی این مدل‌های غیر تجویزی تعیین نقشه‌راه سفر سرآمدی شرکت‌ها و اعطای جوایز سرآمدی در این مسیر به شرکت‌ها می‌باشد.

• در حال حاضر بیش از 30 جایزه تعالی در ایران توسط سازمان‌ها، ارگان‌ها و شرکت‌ها برگزار می‌گردد که اکثر آن‌ها توسط نهادهای قانون‌گذار اعتبار بخشی نشده است.
• اکثر جوایز تعالی سازمانی در ایران از مدل تعالی EFQM الگو برداری شده و متناسب با نوع جایزه و ضرورت‌های مورد نظر در کشور، ایرانی شده است که قدیمی‌ترین این جایزه، جایزه ملی تعالی سازمانی است.
• با وجود تنوع مختلف جوایز تعالی در ایران، این جوایز نتوانسته است به صورت واقعی تمامی ابعاد شرکت‌های ایرانی را بهبود ببخشد و اکثر مدیران ارشد سازمان‌ها به دنبال گواهینامه و تندیس‌ها هستند تا دستیابی به دستاوردهای این مدل‌ها یا جوایز تعالی.
• در برخی از این جوایز تعالی، شرکت‌های متقاضی جوایز تعالی هر ساله یک سطح ارتقاء می‌یابند بدون اینکه اقدامات اساسی صورت گرفته باشد.

مهمترین دلایل کیفیت پایین جوایز تعالی در ایران

تنوع جوایز تعالی

• این تنوع جوایز باعث شده شرکت‌ها دچار سردرگمی شوند و برخی از شرکت‌ها به دلیل ناخواسته (از جمله الزمات هلدینگ و …) همزمان در فرآیند ارزیابی چندین جایزه تعالی شرکت نمایند.
• الزام به اخذ جوایز تعالی خاص یا حضور شرکت‌ها در جوایز تعالی مورد نظر
• الزام نمودن بکارگیری جوایز تعالی خاص توسط شرکت‌های بالادستی یا قانون‌گذار می‌تواند منجر به کاهش نقش و تاثیرگذاری این مدل‌ها برای سازمان‌ها گردد.
• در چند سال گذشته برخی از جوایز تعالی که توسط ارگان‌های دولتی راه‌اندازی شده است و استقرار و بکارگیری نظام خودارزیابی مبتنی بر این مدل‌ها و جوایز توسط این ارگان‌ها برای سازمان‌های تحت سرپرستی الزام شده است.

تجاری نمودن جوایز تعالی

متاسفانه برگزار کنندگان جوایز تعالی بیشتر به دنبال منافع اقتصادی خودشان هستند تا کمک به سازمان‌ها برای رشد و ارتقاء در سفر سرآمدی، شرکت‌ها تنها با پرداخت مبلغی به آسونی می‌توانند در یکی از سطوح تعالی جوایزی را اخذ نمایند.

کالیبره نبودن ارزیابان تعالی

• جلسات کمی برای کالیبره شدن ارزیابان توسط دبیرخانه جوایز تعالی برگزارمی‌گردد برگزاری این جلسات فرصت تامل و درک مشترک از روش ارزیابی، امتیازدهی، گزارش نویسی را بین ارزیابان ارتقاء می‌دهد.
• یکی از مهمترین دلایل کیفیت پایین گزارش ارزیابی تعالی سازمانی و اختلاف امتیازات ارزیابی در جوایز تعالی با ارزیابان حرفه‌ای همین کالیبره نبودن تیم ارزیابان تعالی با مدل تعالی، امتیاردهی و روش ارزیابی می‌باشد.

ارزیابی تعالی توسط ارزیاب غیر حرفه‌ای

• اکثر ارزیابان تعالی در این جوایز تعالی از طریق شرکت‌های متقاضی برای حضور در فرآیند ارزیابی، جذب می‌شوند و کمتر ارزیاب حرفه‌ای بکار گرفته می‌شود
• پرداخت حق الزحمه بسیار ناچیز به ارزیابان تعالی باعث شده تا ارزیابان حرفه‌ای تمایل کمتری برای ارزیابی تعالی در جوایز تعالی داشته باشند
• مدیریت هزینه‌ها در پرداخت حق الزحمه ارزیابان، کیفیت سطح ارزیابی نسبت به کارگیری ارزیابان حرفه‌ای کمتر است.
• ارزیابانی که ممکن است در طی یکسال تنها یکبار در فرآیند ارزیابی حضور داشته باشند فرصتی برای تبدیل دانش به مهارت نخواهند داشت لذا گزارشات ارزیابی، امتیازات و نحوه سایت ویزیت دارای کیفیت خوبی نمی‌باشد.
• در این ارزیابی‌ها اکثر فعالیت‌های ارزیابی بر دوش ارزیاب ارشد است و ارزیاب ارشد باید وقت زیادی برای ارزیابی صرف نماید تا بتواند فقدان تیم حرفه‌ای را جبران نماید.
• اکثر شرکت‌هایی که در یکی از سطوح تعالی جوایزی را اخذ نموده در ارزیابی توسط ارزیابان حرفه‌ای به سطح پایین تری منتقل خواهند گردید.
• بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد، بسیاری از سازمان‌هایی که در نتایج کلیدی اطلاعات مقایسه یا بهترین‌ها را ارایه نداده‌ند یا اطلاعات کمی ارایه نموده‌اند به سطوح تندیس یا سطح بالای اشتهار دست یافته‌اند.

ارزیابی سطحی به جای ایجاد ارزش افزوده برای سازمان

• دبیرخانه برخی از جوایز تعالی به ارزیابان ارشد خود اعلام می‌کنند شرکت‌هایی که سال اول در فرآیند ارزیابی شرکت نموده را به شرکت در مراحل بعدی جوایز ترغیب نمایند.
• تنها نکات راهنمای اشاره شده در این مدل‌های تعالی همانند چک لیستی برای ارزیابان در نظر گرفته شده و کنترل وجود یا عدم وجود آن توسط ارزیاب مد نظر قرار می‌گیرد.

این مطلب توسط مهندس پیام خرازیان تهیه شده است
انتشار مطلب با نام نویسنده و آدرس سایت www.kharazian.ir بلامانع است.