بهره وری و تعالی سازمانی

سازمان‌ها در بازار رقابتی جهانی امروز، سازمان‌ها برای دستیابی به تعالی، نه تنها در کیفیت بلکه در عملکرد کلی و بهره‌وری تلاش می‌نمایند.

در حالی که تعالی و بهره‌ وری مفاهیمی همپوشانی هستند، اما متمایز می‌باشند. تعالی می‌تواند بر بهره‌وری تأثیر بگذارد و بالعکس، اما باید به عنوان جنبه‌های جداگانه اما مرتبط به هم از عملکرد سازمان مدیریت شوند

بهره وری و تعالی سازمانی

اغلب بین مفاهیم تعالی و بهره‌وری سردرگمی وجود دارد. کیفیت به درجه‌ای اشاره دارد که یک محصول یا خدمات نیازها و انتظارات مشتری را برآورده می‌کند از سوی دیگر، بهره‌وری بر کارآیی و اثربخشی فرآیند تولید تمرکز دارد و اغلب با نسبت خروجی به ورودی سنجیده می‌شود.

تعالی سازمانی

• مدل‌های تعالی سازمانی به طور قابل توجهی تکامل یافته‌اند. این مدل‌ها ابتدا با تمرکز بر مدیریت کیفیت از جوایز کیفیت مانند جایزه دمینگ در ژاپن شکل گرفته وبا لحاظ نمودن تمامی جنبه‌های سازمان به تعالی گسترش یافته است. این مدل‌ها به طور غیر مستقیم به مسائل بهره‌وری می‌پردازد.
• با وجود اشاره به موضوعات بهره‌وری در رویکردها و نتایج مدل تعالی سازمانی اما به صورت مستقیم در اظهارنامه تعالی سازمان‌های ایرانی به این موضوع اشاره نشده است.
• فرصت‌های بهبود شناسایی شده حاصل از خودارزیابی تعالی سازمانی می‌تواند نظام یا چرخه مدیریت بهره‌وری باشد.

مدل تعالی EFQM 2013

• معیار 9-الف معیار دستاوردهای کسب و کار
• معیار 5-ب- محصولات و خدمات برای خلق ارزش بهینه بای مشتریان توسعه می‌یابند.
• معیا 5-الف- رهبران بهبود سیستم مدیریت و عملکرد سازمان را تعریف، پایش و بازنگی نموده و آن را پیش می‌برند.

مدل تعالی EFQM 2020

• معیار 7 – عملکرد استراتژیک و عملیاتی
• معیار 5-1- پیشبرد عملکد و مدیریت ریسک
• معیار 1-2-هدایت کدن فرهنگ سازمانی و پورش دادن ارزش ها
• معیار 1-5 -طراحی و استقرار سیستم مدیریت عملکرد و حاکمیت سازمانی

بهره‌وری

• بهره‌وری نیز از طریق چرخه‌های متداول نظیر PDCA یا MEPI به مرور توسعه یافته و به صورت مجزا در  سازمان‌ها مورد توجه ویژه قرار گرفته است.

دامنه

• تعالی سازمانی مفهوم جامعی است که به تمام جنبه‌های عملکرد سازمانی می پردازد در حالی که بهره‌وری عمدتا بر بهبود کارایی و استفاده بهینه از منابع متمرکز است.

اهداف

• هدف از تعالی سازمانی بهبود مستمر در رویکردهای سازمان همراه با خلاقیت،نوآوری و الگوبرداری و برای دستیابی به سطوح بالاتر است در حالی که در بهره‌وری بر حل مسائل و چالش‌ها از طریق کاهش هزینه‌ها و بهبود خروجی‌ها از طریق شاخص‌های بهره‌وری تمرکز دارد.

ساختار

• ساختار مدل‌های تعالی سازمانی عموما بر مبنای معیارها و مدل و منطق امتیازدهی تدوین شده است و بر رویکردها و روند بهبود نتایج تمرکز دارد. مدل تعالی سازمانی به عنوان ابزاری خودارزیابی عملکرد سازمان بکار گرفته شده و پروژه‌های بهبود در تمامی بخش‌های و سطوح سازمان را شناسایی، اولویت‌بندی و برنامه‌ریزی می‌نماید.
• در حالی که در بهره‌وری بر شاخص‌های کمی نتایج و خروجی‌ها و منابع مصرف شده تمرکز دارد.همچنین با بکارگیری چرخه مدیریت بهره‌وری مسائل و چالش‌های مرتبط با بهره‌وری در سازمان شناسایی شده و اقدامات لازم برای ارتقاء بهره‌وری صورت می‌گیرد.

نتایج

• به طور کلی، تعالی کسب و کار رویکردی جامع‌تر و استراتژیک‌تر برای بهبود عملکرد سازمان است، در حالی که بهره‌وری بر کارایی و اثربخشی در استفاده از منابع و خروجی‌ها تمرکز می‌نماید.

با توجه به مطالب فوق می‌توان جمع‌بندی نمود که:

• تعالی سازمانی، عملکرد سازمان را ارزیابی می‌نماید که یکی از رویکردهای مد نظر در تعالی سازمانی می‌تواند نظام مدیریت بهره‌وری باشد.
• نظام مدیریت بهره‌وری در قالب چرخه مدیریت بهره‌وری و شاخص‌های تخصصی بهره‌وری می‌توان مد نظر سازمان قرار گیرد.

این مطلب توسط مهندس پیام خرازیان تهیه شده است.

انتشا مطلب با ذکر نام نویسنده و آدرس سایت www.kharazian.ir بلامانع است.