حاکمیت شرکتی چیست
حاکمیت شرکتی مجموعه قواعد و مقرراتی را برای مدیریت با ذینفعان و هدایت شرکتها و پاسخگویی تعیین مینماید در این مطلب تعاریف، مزایا و برخی از مدلهای متداول حاکمیت سازمانی ارایه شده است.
حاکمیت شرکتی
- بحرانهای شرایط اقلیمی و محیط زیستی این واقعیت را غیرقابل انکار کردهاند که کسبوکار و پایداری به هم مرتبط هستند. حاکمیت شرکتی یکی از قدرتمندترین ابزارها برای پیادهسازی اهداف پایدار در شرکتهاست.
- امروزه سازمانها نه تنها باید به الزامات قانونی، اخلاقی خود پاسخ دهند بلکه باید به موضوعات شرایط اقلیمی و محیط زیست و پایداری کسب و کار توجه ویژه نمایند همچنین پاسخگویی و شفافیت را تقویت نموده و در تعامل با ذینفعانشان به ایجاد جهانی پایدار کمک نمایند.
- پاسخگویی از طریق گزارشها، افشاگریها، مشارکت مؤثر با ذینفعان و اعمال بهبودها اعتماد و مشروعیت را در حاکمیت شرکتی ایجاد مینماید.
- این حکمرانی شرکتی به هر نوع سازمان کمک میکند تا بهتر عمل نموده و رضایت ذینفعان را جلب نماید.
تعریف حاکمیت سازمانی
تعاریف مختلفی از حاکمیت سازمانی ارایه شده است که هر یک با ذکر منبع اشاره شده است.
- حاکمیت شرکتی به ساختارها و فرآیندهایی اطلاق میشود که شرکتها را اداره و کنترل میکنند و به حفظ منافع سهامداران و ذینفعان کمک میکنند -OECD Principles
- حاکمیت شرکتی به مجموعهای از قواعد و رویهها اطلاق میشود که روابط میان مدیریت، هیئتمدیره، سهامداران و سایر ذینفعان را تنظیم میکند. – Cadbury Report
- حاکمیت شرکتی به سیستمهایی اشاره دارد که به وسیله آنها شرکتها به سمت تحقق اهداف خود هدایت میشوند و در عین حال پاسخگویی و شفافیت در عمل را تضمین میکنند- The World Bank
- سیستم انسانی که از طریق آن یک سازمان هدایت، نظارت و به خاطر دستیابی به هدفهای تعریفشده خود پاسخگو میشود.- ایزو 37000
مزایای حاکمیت شرکتی
ایجاد اعتماد برای سرمایهگذاران، جامعه و مقامات عمومی
- ارائه استراتژی شفاف از جهتگیریها و یکپارچگی کسبوکار به سرمایهگذاران و ذینفعان
- ترویج قابلیت مالی بلندمدت، فرصتها و بازدهها
- تسهیل جذب سرمایه
- افزایش قیمت سهام
- بهبود شهرت شرکت و حفظ مشتریان
- کاهش پتانسیل زیان مالی، اتلاف منابع و ریسکها
- کاهش فساد
مدلهای حاکمیت شرکتی
مدلهای حاکمیت شرکتی به شیوههای مختلف مدیریت و کنترل شرکتها را در بر میگیرد در ادامه برخی از مدلها یا الگوهای حاکمیت سازمانی معرفی شده است.
اصول حاکمیتی OECD
- اصول حاکمیت شرکتی در سالهای 2021-2023 بهطور جامع در ژوئن 2023 توسط شورای مورد بازنگری گردید و در سپتامبر 2023 نیز توسط رهبران گروه 20 تأیید گردید.
- این اصول در شش فصل یکی از استانداردهای کلیدی برای سیستمهای مالی سالم هستند و مبنای گزارشهای بانک جهانی در زمینه پایبندی به استانداردها در حوزه حاکمیت شرکتی به شمار میروند.
چارچوب حاکمیتی ISO 37000
- این سند راهنمای حاکمیت سازمانی است این سند اصول کلیدی، شیوههای مرتبط و چارچوبی را برای راهنمایی نهادهای حاکمیتی فراهم میکند تا مسئولیتهای خود را به نحو احسن انجام دهند و سازمانها بتوانند به اهداف خود دست یابند این راهنما برای همه سازمانها، بدون توجه به نوع، اندازه، موقعیت، ساختار یا هدف، قابلاجرا است.
- این چارچوب در سال 2021 توسط سازمان ایزو منتشر شده است و 11 اصل در این چارچوب ارایه نموده است.
مدل حاکمیت شرکتی آنگلوساکسونی (Anglo-Saxon Model)
- در این مدل، تأکید بر شفافیت، پاسخگویی و حقایق مالی شرکتها است. این مدل در واﻗﻊ در دو ﻛﺸﻮر ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ و اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺷﺪ. ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻧﻮع ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺷﺮﻛتی ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎي اﻧﮕﻠﻴسی زﺑﺎن ﭼﻮن ﻛﺎﻧﺎدا، اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ.
- ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﺷﺮﻛﺘﻲ در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه و ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ ﺑﺎ ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﺳﻬﺎم ﮔﺴﺘﺮده و ﻏﻴﺮﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻛﻪ ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﺳﻬﺎم ﺑﻪ ﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮدهای ﻣﻴﺎن ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬاران ﭘﺮاﻛﻨﺪه میﺷﻮد و ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺳﻬﺎﻣﺪاران ﻣﺎﻟﻚ ﺑﺨﺶ اﻧﺪکی از ﻣﺠﻤﻮع ﺳﻬﺎم ﺷﺮﻛﺖ میﺷﻮﻧﺪ در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻓﺎﻗﺪ ﺳﻬﺎﻣﺪاران ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ.
- اﻳﻦ ﭘﺮاﻛﻨﺪﮔﻲ ﺳﻬﺎم ﺑﻴﻦ ﺳﻬﺎﻣﺪاران ﻣﻮﺟﺐ ﺟﺪاﻳﻲ ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ از ﻛﻨﺘﺮل میﮔﺮدد. ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻋﺪم ﻧﻘﺶ ﻛﻨﺘﺮلی ﺑﺮای ﺳﻬﺎﻣﺪاران اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اداره ﺷﺮﻛﺖ را ﺑﻪ ﻣﺪﻳﺮان ﺣﺮﻓﻪای ﺗﻔﻮﻳﺾ ﻛﻨﻨﺪ.
این مطلب توسط مهندس پیام خرازیان تهیه شده است
انتشار مطلب با ذکر نام پیام خرازیان و آدرس سایت www.kharazian.ir بلامانع است.
پیام خرازیان 
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.