مدل تعالی آموزش و توسعه

جایزه تعالی آموزش برای تلاش­ها، اقدامات و دستاوردهای سازمان­های ایرانی در حوزه آموزش از سال ۱۳۹۲ راه‌اندازی شده است
مدل تعالی آموزش و توسعه با توجه به تجربه موفق در به‌کارگیری مدل‌های تعالی در سازمان­های ایرانی،  فعالین آموزش را با مفاهیم سرآمدی و تعالی آشنا نمود و به دنبال آن جایزه ملی تعالی آموزش راه‌اندازی شد.
با توجه به تجربه پیام خرازیان در به‌کارگیری مدل‌های تعالی سازمانی و مدیریت مراکز آموزشی، مدل تعالی آموزش کمتر به نیازهای ذی نفعان اشاره نموده و تمامی زوایای سازمان را ارزیابی نمی‌کند وتنها می‌توان به‌عنوان راهنمایی جهت ارائه خدمات آموزش بکار گرفته شود.
مدل تعالی آموزش از ۵ مفهوم بنیادین، ۹ معیار در سه بخش توانمندساز، فرآیندها و نتایج با ۱۰۰۰ امتیاز شامل ۲۵۰ امتیاز توانمندساز،۳۲۵ امتیاز فرآیندها و 250 امتیاز نتایج تشکیل‌شده است.

اصول بنیادین مدل تعالی آموزش و توسعه :

نگرش راهبردی و سرمایه ای
مشارکت و توسعه فرهنگ یادگیری
جامعیت و استمرار
تعامل سیستمی
تمرکز بر نتایج ارزش‌آفرین

معیارها مدل تعالی آموزش و توسعه بر اساس ویرایش سال ۱۳۹۳:

معیار 1: رهبری آموزش و توسعه

زیر معیار 1–1– رهبران سازمان شخصاً درفرآیند سیاستگذاری کلان آموزش و توسعه مشارکت فعال داشته و از ترسیم مأموریت و چشم‌انداز و ارزش‌های این حوزه اطمینان حاصل می‌کند.
زیرمعیار 1–2– رهبران سازمان به اصول،ارزش‌ها و چشم‌انداز آموزش متعهد بوده وشخصا در توسعه فرهنگ یادگیری و آموزش نقش‌آفرینی کرده و به‌عنوان یک الگو عمل می‌کنند

معیار2: فرهنگ یادگیری و توسعه

زیر معیار 2–1– فرهنگ یادگیری و توسعه مستمر در سازمان ایجاد و استقرار داده می‌شود.
زیر معیار 2–2– انگیزه‌های لازم درونی و بیرونی برای مشارکت فعال کارکنان و مدیران در آموزش و توسعه فراهم می‌شود.

معیار 3– استراتژی آموزش و توسعه

زیر معیار 3–1– استراتژی‌های حوزه آموزش از طریق تجزیه‌وتحلیل نیازها و انتظارات ذی نفعان تدوین و با مأموریت و استراتژی‌های حوزه منابع انسانی و سازمانی همسو می‌شود.
زیر معیار 3–2– اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت و برنامه‌های عملیاتی آموزش و توسعه تدوین و استقرار و با استفاده از روش‌های خلاقانه و بدیع به اطلاع و آگاهی کارکنان می‌رسد.

معیار4: نیازسنجی آموزشی

زیر معیار 4–1– نیازهای آموزشی در سطح سازمان تجزیه‌وتحلیل، شناسایی و الویت بندی می‌شود.
زیر معیار 4–2– نیازهای آموزشی در سطح شغل تجزیه‌وتحلیل، شناسایی و الویت بندی می‌شود.
زیر معیار 4–3– نیازهای آموزشی فردی کارکنان تجزیه‌وتحلیل، شناسایی و الویت بندی می‌شود.
زیر معیار 4–4– نیازهای آموزشی و توسعه‌های مدیران تجزیه‌وتحلیل، شناسایی و الویت بندی می‌شود.

معیار 5– طراحی و برنامه‌ریزی آموشی

زیر معیار 5–1– عناوین و اهداف آموزشی متناسب با نیازهای سازمانی، شغلی و فردی تعیین می‌شود.
زیر معیار 5–2– شرایط و مشخصات شرکت‌کنندگان در آموزش به فراخور تجزیه و تحلیل های انجام‌شده و نیاز آموزشی شناسایی‌شده تعیین می‌شود.
زیر معیار 3–5– محتوا و سرفصل‌های آموزشی تعیین و روش ارائه محتوی موردنظر مشخص می‌شود.
زیر معیار 5–4– برنامه جامع آموزش سازمان تدوین و از طریق برنامه‌ریزی سالیانه پیگیری و اجرا می‌شود.
5–5– رویه‌ها، ابزارها و روشهای ارزشیابی دوره آموزش تعیین می‌شود.

معیار 6: مدیریت اجرایی

زیر معیار 6–1– سازمان‌دهی لازم در خصوص استقرار مدیریت فرآیند آموزش، طراحی و بازنگری فرآیندهای آموزشی، ساختار سازمانی واحد آموزش، ترکیب تحصیلی و شایستگی نیروی انسانی و … انجام و همسو با تحولات سازمان پیگیری و بازنگری می‌شود.
زیر معیار 6–2– سیستم مدیریت فرآیندهای آموزش از طریق طراحی بستر سخت‌افزار و نرم‌افزاری موردنیاز و مبتنی بر فرآیندهای جاری آموزش استقرار داده می‌شود.
زیر معیار 6–3– اقدامات لازم در راستای نظارت بر اجرای فرآیند آموزش و باهدف دستیابی به اهداف مورد انتظار از دوره آموزشی صورت می‌گیرد.
زیر معیار 6–4– روش‌های بدیع و نوآورانه به‌منظور انستقال یادگیری و آموخته‌های فراگیران به محیط کار به خدمت گرفته می‌شود.

زیر معیار 7: ارزشیابی آموزشی

زیر معیار 7–1– رویکردها و فرآیندهای آموزشی ارزشیابی می‌شوند.
زیر معیار 7–2– فرآیندهای آموزش پایش و مدیریت می‌شوند.

معیار 8: نتایج عملکردی آموزش

زیر معیار 8–1– نتایج عملکردی نیازسنجی آموزش

زیر معیار 8–2– نتایج عملکرد طراحی آموزشی

زیر معیار 8–3– نتایج عملکردی مدیریت اجرایی
زیر معیار 8–4– نتایج عملکردی ارزشیابی آموزش

معیار 9 – نتایج کلیدی سازمانی

زیر معیار 9–1– برداشت‌ها
زیر معیار 9–2– دستاوردهای کلیدی سازمانی

با توجه به تجربه نویسنده مطلب در استقرار نظام خودارزیابی تعالی بر مبنای مدل تعالی EFQM، به نظر می‌رسد مدل تعالی آموزش مطرح‌شده توسط طراحان مدل، بیشتر شبیه یک الگویی برای ارائه خدمات آموزشی می‌باشد. بهتر بود مدل‌های جهانی مورداستفاده در آموزش به‌عنوان مدل تعالی آموزش مدنظر قرار می‌گرفت.
در مدل‌های سرآمدی توجه ویژه به ذی نفعان شده و مدل‌های سرآمدی تمامی زوایای سازمان را مورد ارزیابی قرار می‌دهند دراین مدل تنها در مفاهیم بنیادین به نیازهای بنیادین اشاره‌شده و درمحتوی مدل این موضوع شفاف نمی‌باشد.
پیشنهاد می‌شود مراکز آموزشی از مدل‌های سرآمدی (محبوب‌ترین مدل تعالی EFQM ) جهت ارزیابی خود استفاده نمایند و مدل تعالی آموزش، به‌عنوان راهنمایی جهت آموزش بکار گرفته شود.

این مطلب توسط مهندس پیام خرازیان گردآوری‌شده است.

انتشار مطلب با ذکر نام نویسنده و آدرس سایت www.kharazian.ir بلامانع می‌باشد.