تکنیک FTA
تکنیک FTA، برای تجزیه‌وتحلیل منطقی خطاء های فرآیند وامکان برآورده های احتمالی یک عیب یا حادثه را به‌صورت کمی یا کیفی فراهم می‌کند.
این تکنیک برای تجزیه‌وتحلیل رویدادها، متکی بر یک روش قیاسی، بدین‌صورت که تجزیه‌وتحلیل از یک رویداد اصلی ( کل) شروع‌شده و علل بوجودآورده آن در قالب رویدادهای میانی و پایانی (جزء) شناسایی و تعیین می‌شود.
از تکنیک FTA می‌توان در رویدادهای مطلوب یا رویدادهای نامطلوب استفاده نمود. در صورت استفاده از تکنیک FTA در رویداد مطلوب عبارت “درخت علت” بجای “درخت خطاء” بکار می‌رود.
آنالیز درخت خطاء Fault Tree Analysis توسط H.R.Watson در سال 1962 در آزمایشگاه‌های تلفن Bell و به درخواست نیروی هوایی آمریکا برای مطالعات قابلیت اطمینان و ایمنی سیستم‌های موشکی بین‌قاره‌ای طرحریزی شد.
این تکنیک در سال‌های بعد توسط مهندسین شرکت بوئینگ ازجمله David Haasl موردبازنگری و توسعه قرار گرفت.
تکنیک FTA یا درخت خطاء یکی از قویترین ابزارهای تجزیه‌وتحلیل فرآیندها ایمنی سیستم، به‌ویژه در هنگام ارزیابی سیستم‌های بسیار پیچیده و دقیق می‌باشد.
آنالیزدرخت خطاء FTA ،نموداری تصویری و متشکل از کلیه علل منطقی است که می‌تواند هر یک به‌تنهایی و یا مجموعاً منجر به یک حادثه نهایی شود.
درخت خطاء از نمادهای مختلفی تشکیل‌شده است که به تحلیل‌گر در نمایش نوع رویدادها و ارتباط آنها با یکدگیر کمک می‌نماید
اولین گام در ترسیم نمودار FTA، انتخاب رویداد اصلی یا حادثه نامطلوب است که باید تجزیه‌وتحلیل شود و هدف، جلوگیری از وقوع آن می‌باشد. به همین دلیل رویداد اصلی باید به‌درستی انتخاب شود.
نمونه هایی از رویدادهای نامطلوب :
– جراحت فرد
– بروز اشکال در تجهیزات
– نشت گاز سمی و مواد شیمیایی خطرناک
– توقف در سیستم تولید
اطلاعات موردنیاز جهت تجزیه‌وتحلیل با تکنیک FTA درخت خطاء می‌تواند شامل:
– لیست کامل کلیه اجزاء سیستم
– عمل و وظیفه هر جزء
– ارتباط نقص اجزاء با یکدیگر
– وظایف اپراتورها
– روش‌های هملیاتی، نگهداری و تعمیرات و..
– حالات نقص هر جزء
– شرایط طبیعی و عملیاتی هر جزء (دما، فشار، ارتعاشات و …9
– شرایط غیرطبیعی و عملیاتی هر جزء در شرایط اضطراری
مزایای آنالیز درخت خطاء FTA
تکنیک FTA به شناسایی مخاطرات در سیستم‌های پیچیده کمک می‌نماید.
آنالیز درخت خطاء برای تجزیه‌وتحلیل خطاهای انسان و تجهیزات کاربرد دارد.
عواقب جدی‌تر و خطرناک ترمعایب را نشان می‌دهد.
تکنیک FTA، کمی و کیفی است و امکان برآورده های احتمالی یک عیب یا حادثه را فراهم می‌کند.
معایب تکنیک FTA:
نیازمند داشتن اطلاعات جامع و تخصصی از سیستم است.
برای سیستم‌های بزرگ و حجیم به‌راحتی قابل‌استفاده نیست.
تکنیک FTA، وقت‌گیر و نسبتاً مشروح و کلی است.
اجرای تکنیک FTA، نیاز به مدارک مشروح و مستندی دارد که باید در دسترس باشد.
امروزه تکنیک FTA به‌طور وسیع در صنایع هوافضا، هسته ای، شیمیایی و غیره گسترش‌یافته و ازآن‌جهت تجزیه‌وتحلیل قابلیت اطمینان، قابلیت دسترسی، ایمنی سیستم‌ها، تحلیل خطاءهادر مرحله طراحی عمر سیستم و همچنین تجزیه‌وتحلیل منطقی خطاها استفاده می‌شود.
این مطلب توسط مهندس پیام خرازیان گردآوری‌شده است
انتشار مطلب با ذکر نام پیام خرازیان و آدرس سایت www.kharazian.ir بلامانع می‌باشد.
پیام خرازیان 
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.