وا‍ژه نامه EFQM

با شناخت واژه‌نامه تعالی سازمانی، می‌توانید درک بهتری از معیارهای مدل تعالی سازمانی داشته باشید عبارت هایی که در متن مدل تعالی سازمانی EFQM کاربرد زیادی دارند در این مطلب در قالب واژه‌نامه تعالی سازمانی (واژنامه EFQM ) آمده است.
برای هرکدام از واژه‌های تعالی سازمانی، تعریفی آورده شده است تا درک مفهوم هر عبارت آسان‌تر شود برخی از واژه‌های تعالی سازمانی شامل مأموریت، چشم‌انداز، چابکی،الگوبرداری،قابلیت های سازمانی،مقایسه‌ها و … می‌باشد.

واژه‌نامه تعالی سازمانی – وا‍ژه نامه EFQM

چشم انداز (Vision): توصیف آن چیزی است که سازمان قصد دارد در آینده بلندمدت به آن دست پیدا نماید چشم‌انداز قصد دارد به‌عنوان یک راهنما شفاف برای انتخاب مجموعه اقدامات فعلی و آتی عمل نماید و به همراه مأموریت مبنایی برای استراتژی‌ها و خط‌مشی های می‌باشد.

ارزش‌ها (‌Values): فلسفه‌ها یا اصول عملیاتی هستند که رفتار داخلی سازمان و نیز روابط آن با دنیای بیرون را راهنمایی می‌کنند. ارزش‌ها رهنمودهایی مبنی بر اینکه چه چیزی خوب یا مطلوب است و چه چیزی خیر، در اختیار کارکنان قرار می‌دهند. ارزش‌ها تأثیر عمده ای بر رفتار یا تیم‌ها گذاشته و به‌عنوان خطوط راهنما در تمامی موقعیت‌ها عمل می‌کنند.

استراتژی (Strategy):‌ برنامه سطح بالا که تاکتیک هیا سازمان را که توسط آنها یک سازمان قصد دارد به مأموریت و چشم‌انداز خود دست پیدا کند، تشریح  می‌نماید که متعاقباً به اهداف بلندمدت و کمی استراتژیک همسو که منعکس کننده کاری است که سازمان باید انجام دهد ترجمه می‌شوند.
ارزش پیشنهادی (Value Proposition): ارزش متمایزی که  محصولات و خدمات سازمان به مشتریان ارائه می‌دهد.

چابکی (Agility): توانایی سازمان در سازگار نمودن (وفق دادن) خود به‌صورت سریع و کارا با تغییرات.

رویکرد (Approach): یک راه (طریق) تمام شمول که به‌وسیله آن یک کاری صورت می‌گیرد. يك رویکرد شامل فرآیندها و اقدامات ساخت‌یافته در چارچوبی از اصول و خط‌مشی‌هاست.

بهینه کاوی (Benchmarking): یک مقایسه نظامند رویکردها با دیگر سازمان‌های مرتبط است که بدین طریق بینشی به‌دست می‌آید که با سازمان کمک می‌کند تا برای بهبود عملکرد خود اقدامی انجام دهد.

الگو،بهینه کاوی شده  (Benchmark): یک موقعیت با دقت انتخاب‌شده به‌منظور مقایسه و هدف‌گذاری.

مدل کسب و کار (Business Model)  : عناصر کسب و کار که ارزش را خلق و ارائه می‌دهند. این عناصر معمولاً عبارتند از: ارزش پیشنهادی،فرمول سوددهی،منابع کلیدی سازمان.

ذی نفعان کسب وکار (Business Stakeholders): افرادی هستند که برای سازمان تأمین سرمایه می‌کنند و تیم مدیریت در نهایت به آن‌ها گزارش می‌دهد. در شرکت‌ها این افراد می‌توانند مالکین، سهامداران یا سرمایه گذاران باشند در بخش عمومی، این ذی نفعان می‌توانند دولت،وزراء یا سیاستمداران باشد.

قابلیت‌ها (‌Capabilities):کیفیت و درجه ای از توانایی تبدیل نمودن ظرفیت به اقدامات (عمل) و نتایج از طریق دستیابی به دانش، شایستگی،تخصص و فرآیندهای مربوطه.

ظرفیت ها (Capacities): سنجش چیزی که ازلحاظ نظری می‌توان به آن دست پیدا کرد و معمولاً برحسب اندازه، حجم یا تعداد بیان می‌شود این موضوع غالباً در سازمان‌ها به مقایسه حداکثر برونداد نظری یا برونداد واقعی اشاره داشته و نتیجه حاصله به‌صورت درصد بیان می‌شود.

مدیریت تغییر (Change Management): رویکردی  برای هدایت گذار و انتقال 3 افراد، تیم‌ها و سازمان‌ها از وضعیت تعریف شده و مطلوب آینده  می‌باشد.
مدیریت تغییر فرآیند سازمانی است که قصد دارد تا به ذی نفعان متأثر در پذیرش و استقبال از تغییرات در محیط کسب و کار خود کمک نماید.

مقایسه‌ها (Comparisons):داده هایی که برای مقایسه عملکرد یک سازمان یا فرآیند سازمان یا فرآیند دیگری استفاده می‌شود.

بهبود مداوم (Continual improvement):بهبود مستمر فرآیندها که دستیابی به سطوح بالاتر عملکردی را از طریق تغییرات فزاینده تدریجی منجر می‌شود.

شایستگی محوری (Core Competence): یک فعالیت درونی خوب انجام‌شده یا قابلیتی که محوریت رقابت‌پذیری، سوددهی یا کارایی سازمان است.

حاکمیت سازمانی (Corporate Governance): چارچوبی از اختیارات و کنترل‌ها که درون سازمان به کار گرفته می‌شود تا به رعایت الزامات قانونی، مالي و اخلاقی کمک نماید.

خلاقیت (Creativity): خلق ایده‌ها برای محصولات، خدمات،فرآیندها،سیستم‌ها یا تعاملات اجتماعی جدید یا بهبودیافته.

عوامل حیاتی موفقیت (Critical Success Factors ): تعداد محدودی (معمولاً بین 3 تا 8) مشخصه  ها،شرایط یا متغییر ها هستندکه تاثیری مستقیمی روی اثربخشی،کارایی و ماندگاری سازمان،برنامه‌ها و پروژه  دارند.

فرهنگ (Culture): مجموعه خاصی از ارزش‌ها و هنجارها که توسط کارکنان و گروه‌ها در یک سازمان به اشتراک گذاشته‌شده است و طریقی که آنها با یکدیگر و دیگر ذی نفعان سازمان تعال دارند را کنترل می‌کند.

این واژه‌نامه تعالی سازمانی بر اساس واژه‌نامه EFQM توسط پیام خرازیان گردآوری شده است.
انتشار مطلب با ذکر نام پیام خرازیان و آدرس سایت www.kharazian.ir بلامانع می‌باشد.